September 2025 | editie 16
In deze nieuwsbrief:
(klik op een onderwerp om naar het artikel te gaan)
Voorwoord
Na een warme zomer starten we het nieuwe seizoen met de cursussen op 15 september en de eerste lezing op 18 september. Wij ontvangen u graag in de leslocatie en/of in Het Verhalenhuis. Met ingang van dit seizoen treft u een vernieuwd bestuur aan: We hebben afscheid genomen van Elly Pronk, vice-voorzitter, wiens functie wordt overgenomen door Twan Philipsen. Twan heeft zich in de vorige Notizie aan u voorgesteld. Hans Wilmink treedt terug als voorzitter en wordt opgevolgd door het bestuurslid Noël Minnes. Hans blijft wel aan als bestuurslid.
We hebben weer een aantal interessante lezingen geboekt. We richten speciaal uw aandacht op een EXTRA lezing op 25 september in samenwerking met het Teylers Museum in het kader van de tentoonstelling “De mannen van Michelangelo”. Zie hierna voor meer informatie. De jaarlijkse ALV (Algemene Ledenvergadering) gaat dit jaar vooraf aan de oktoberlezing, op 9 oktober a.s. Agenda en stukken zullen u tijdig bereiken via het secretariaat.
Het bestuur
Het Bestuur
Lezingen najaar 2025
Lezing 18 september 2025
Als pelgrim op pad naar Rome
Hans Driever
Meerdere voetwegen leiden naar Rome, zoals de bekende Via Francigena en de Via di San Francesco. Deze relatief rustige pelgrimsroutes hebben elk hun eigen karakter. Ze hebben gemeen dat ze indrukwekkende landschappen doorkruisen en prachtige, eeuwenoude plaatsen en dorpjes aandoen in de Italiaanse regio’s Toscana, Umbria en Lazio. Als pelgrim onderweg zijn betekent een intensieve kennismaking met vele aspecten van de Italiaanse cultuur, met de Italiaanse keuken en niet in de laatste plaats met de Italianen zelf. En voor wie daarvoor openstaat: een mooie spirituele ervaring.
Ik ben lid van Dante geworden om, naast het leren van de taal, ook beter bekend te worden met de Italiaanse cultuur. Mijn studie bouwkunde heeft een sterke interesse voor de Renaissance en Italiaans design opgeleverd. De komende jaren hoop ik me daar verder in te kunnen verdiepen, ook via regelmatige reizen richting Florence, Rome en Milaan. Er komt steeds meer tijd vrij voor ‘la dolce vita’ en ‘la dolce far niente’, en daar kijk ik nu al naar uit.
Hans Driever is bestuurslid bij Dante Alighieri Rotterdam en gepassioneerd lange afstandswandelaar. Hij heeft enkele jaren geleden de Via Francigena gelopen van Lucca naar Roma en later de Franciscaanse voetreis van Firenze naar Roma. Maar ook andere Italiaanse routes, zoals recent de vrij korte Via degli Dei, die loopt van Bologna naar Firenze. Hij zal niet alleen de routes algemeen beschrijven, maar ook ingaan op de nodige praktische zaken bij het lange afstandswandelen. Ondersteund door mooie plaatjes zal hij proberen over te brengen wat een dergelijke trektocht met je doet.
EXTRA!
Lezing 25 september 2025
De mannen van Michelangelo
550 jaar na zijn geboorte brengt Teylers Museum een eerbetoon aan een van de beroemdste kunstenaars uit de geschiedenis. Van 15 oktober 2025 tot en met 25 januari 2026 is ‘De mannen van Michelangelo’ te zien: een tentoonstelling over de fascinatie van Michelangelo Buonarroti (1475-1564) voor het mannelijk lichaam. Dat is een internationale primeur: nooit eerder werd een tentoonstelling volledig gewijd aan dit onderwerp. Ruim twintig tekeningen van Michelangelo uit de collectie van Teylers Museum worden aangevuld met unieke bruiklenen van over de hele wereld. Samen schijnen zij nieuw licht op de glorieuze hoofdrol die het mannenlichaam speelt in Michelangelo’s kunst en leven.
Aansluitend bij de tentoonstelling De mannen van Michelangelo in Teylers Museum (15 oktober t/m 25 januari) geeft kunsthistoricus Eric Boot een lezing op 25 september in het Verhalenhuis. Eric was als onderzoeker betrokken bij de tentoonstelling en schreef mee aan het begeleidende boek. Tijdens deze avond vertelt hij over het leven van Michelangelo en over diens fascinatie voor het mannelijk lichaam, duidelijk te zien in zijn werk.
Lezing 9 oktober 2025
(Voorafgegaan door de Algemene Ledenvergadering (ALV)
‘Vivaldi en Volare’
Miriam Bunnik
‘O sole mio’ en ‘La donna è mobile’, zingen de gondeliers en de tenor in de opera van Verdi. Italië ís muziek, en muziek is Italië. Hoe komt dat nou?, vraagt Miriam Bunnik zich af in haar nieuwe boek ‘Vivaldi en Volare’.
Ze gaat op onderzoek uit en belandt in Arezzo waar de monnik Guido in de elfde eeuw het notenschrift uitvond. In Florence bezoekt ze het moderne operagebouw waar ze meer hoort over het ontstaan van de opera. Ze gaat naar Cremona waar ze met een vioolbouwer praat over zijn stadsgenoot Stradivarius, naar Napels om de fascinerende geschiedenis van het conservatorium te achterhalen. Maar ze zoekt ook de bekende italodisco-artiest Ryan Paris op in Tor San Lorenzo, laat zich rondleiden in het Lucio Dallamuseum in Bologna en kijkt haar ogen uit op een volksmuziekfestival in de Salento. ‘Vivaldi en Volare’ is een reis door Italië en een ontdekkingstocht door de muziekgeschiedenis!
Over de spreker:
Miriam Bunnik (1983) studeerde Italiaanse Taal en Cultuur in Utrecht en werkt sinds 2007 als tolk/vertaalster. Ze vertaalt romans uit het Italiaans en in 2021 verscheen haar boek ‘Koffiebars en carabinieri, een ander boek over Italië’. Hoewel ze met haar Genuese echtgenoot Andrea en hun twee kinderen in Rotterdam woont, is ze met haar gedachten altijd in Italië.
Lezing november
in samenwerking met het Klassiek Verbond
De lezing wordt gehouden in het Kennemer Lyceum, Adriaan Stoopplein 7 in Overveen.
Op dit moment is nog niet duidelijk wat de exacte datum is en wat het onderwerp van de lezing zal zijn, die dit jaar door het Klassiek Verbond georganiseerd wordt.
Lezing 18 december
Austera eleganza – Turijn in beeld, woord en klank
door Patrizia Schiozzi & Pieter A. Bakker
Turijn gold lange tijd als typische, industriële werkstad in Noord-Italië en als het lelijke zusje van klassieke parels als Venetië, Rome en Firenze. Sinds het in oude luister herstellen, aan het begin van deze eeuw, van deze voormalige hoofdstad van het verenigde Italië, straalt Turijn weer als vanouds: de grandeur van de paleizen in en rondom de stad, het rijke erfgoed aan abdijen en kerken, de imponerende pleinen, de culinaire geneugten en het veelkleurige culturele leven maken van de huidige hoofdstad van Piemonte een niet meer te missen reisdoel.
In deze lezing zullen Patrizia Schiozzi en Pieter A. Bakker lijnen trekken tussen het mythische begin, de Romeinse tijd, het koninklijke verleden (toen het huis Savoye de stad als domicilie koos) en het opnieuw luisterrijke heden. Cultuurgeschiedenis, eigen ervaringen en onvermoede wetenswaardigheden zullen samenkomen tot een ode in beeld, woord en klank. De voertaal van de lezing is Nederlands.
Patrizia Schiozzi is Turijnse van geboorte. Sinds 1986 woont zij in Nederland. Italië en met name haar geboortestad kunnen echter rekenen op jaarlijkse bezoeken. Ze zet vol trots haar professie (als ontwerper van websites) en hobby (fotografie) in om de herboren stad over het voetlicht te brengen.
Pieter A. Bakker is muziekhistoricus. Hij verzorgt cursussen en lezingen voor zijn bureau Musica Docet (www.musicadocet.nl) en richt zich daarbij o.a. op facetten van de Italiaanse muziek- en cultuurgeschiedenis.
Caffè Incontro
Het afgelopen jaar hebben we conversatie-avonden georganiseerd op A1 A2 niveau. We hebben voor het komende jaar hierover nog geen afspraken gemaakt. In oktober zullen we een brainstormsessie houden over het vervolg en een nieuwe opzet, samen met Jan van Leeuwe en Elly Pronk. Mochten jullie daar ideeën over hebben, dan horen we het graag.
Stuur dan een mail naar info@dantehaarlem.nl met als onderwerp Caffè Incontro.
Truffelfestivals: De magie van de ‘tartufo’
Oktober en november zijn dé maanden voor truffelliefhebbers in Italië. In deze periode vinden in regio’s als Piemonte, Toscane en Umbrië talloze ‘fiere del tartufo’ plaats, waarvan de beroemdste het Fiera Internazionale del Tartufo Bianco d’Alba is. Deze gastronomische feesten zijn gewijd aan de kostbare tartufo bianco (witte truffel), een geurige schat die diep in de aarde groeit en met behulp van speciaal getrainde honden wordt gevonden.
Bezoekers van deze festivals kunnen truffels kopen, lokale gerechten proeven zoals tajarin al tartufo of fonduta al tartufo én deelnemen aan workshops en culinaire demonstraties. De sfeer is feestelijk en verfijnd, met een mengeling van folklore, ambacht en haute cuisine. Voor wie Italië ook met zijn smaakpapillen wil beleven, zijn de truffelfestivals een niet te missen culinaire pelgrimstocht.
Sagra dell’Uva: Viering van de Italiaanse wijncultuur
Elke herfst, wanneer de wijngaarden baden in gouden zonlicht en de geur van rijpe druiven in de lucht hangt, wordt in veel Italiaanse dorpen en steden de Sagra dell’Uva gevierd. Deze traditionele oogstfeesten, vooral populair in regio’s als Toscane, Lazio (bekend is Marino bij Rome), en Veneto, zijn een ode aan de druif en de wijn. Bezoekers kunnen genieten van lokale vini DOC, proeverijen, optochten met versierde karren, historische kostuums en zelfs fonteinen waar wijn uit stroomt!
De oorsprong van deze feesten gaat vaak terug tot de middeleeuwen, toen de ‘vendemmia’ (wijnpluk) niet alleen werk, maar ook een sociaal en spiritueel moment was. Tot op de dag van vandaag versterken deze evenementen de band tussen mens, land en traditie. Voor wijnliefhebbers én cultuurbewonderaars is een bezoek aan een Sagra dell’Uva een onvergetelijke ervaring.
Wijnfeesten in Italië
In Italië zijn er in de herfst volop wijnfestivals te beleven, vaak gekoppeld aan de druivenoogst. Enkele hoogtepunten zijn het Benvenuto Brunello festival en het Barolo Wine Event, maar ook festivals als Vinitaly and the City in Verona en de Milano Wine Week zijn aanraders. Daarnaast zijn er talloze lokale sagra’s (dorpsfeesten) met wijnproeverijen en culinaire specialiteiten.
Specifieke festivals en evenementen:
- Benvenuto Brunello (20-24 november 2025)
Dit festival in Montalcino, Toscane, viert de Brunello-wijn met proeverijen en activiteiten. - Milano Wine Week (4-12 oktober 2025)
Een week vol wijnproeverijen, masterclasses en avondevenementen in verschillende wijken van Milaan. - Boccaccesca (9-12 oktober 2025)
Een gastronomisch wijnfestival in Certaldo Alto (Toscane) met proeverijen, kookwedstrijden en middeleeuwse re-enactments. - Alto Adige
Genieten van de wijnoogst gedurende oktober en november.
Dit is slechts een kleine selectie van alle mogelijkheden om in Italië van de nieuwe wijnoogsten te genieten. (Een overzicht van alle wijnfeesten in Italië is terug te vinden op www.avinturo.nl/wijnfeesten-en-wijnfestivals-in-italie)
Te zien op Netflix
Sara, la donna nell’ombra
Een spannende thriller die zich afspeelt in Napels. Zes afleveringen.
Sara is een oud-geheim agent. In de eerste aflevering staat de politie voor de deur om haar te vertellen dat haar zoon is doodgereden, een zoon die ze verlaten heeft toen hij een kind was en die ze nooit meer gezien heeft. Ze gaat op onderzoek uit en gelooft dat er moord in het spel is. Aangezien ze nog steeds connecties heeft binnen de gelederen van de politie, staan ze haar aanwezigheid in het mortuarium oogluikend toe. Ze lost het op haar eigen manier op en er wordt van haar een tegenprestatie gevraagd. Dan komt ze in een web van politieke intriges terecht, waarin haar geliefde voor wie ze haar kind heeft verlaten -inmiddels dood- op de achtergrond een rol speelt. Er vallen doden. Een journalist doet onderzoek en raakt vermist. Sara pakt het koelbloedig aan. Het Italiaans is goed te volgen, ook al speelt het in Napels…gebaseerd op een boek van Maurizio De Giovanni.
Trailer op Youtube:
1975 – 2025! Cinquanta anni da festeggiare!
Christian Kuiper
Praticamente ogni estate vado in ferie in Toscana ma quest’ anno è stato più speciale del solito.
La zona dell’Impruneta, a sud di Firenze, è sempre stato il posto di cui conservo i più vivi ricordi d’infanzia. Lì ho frequentato la scuola media e tutt’oggi sono sempre a contatto con un paio dei miei vecchi compagni di classe.
Siamo nati tutti nel ’75 e quest’anno tocchiamo il traguardo di mezzo secolo di vita: cinquanta anni!
Per celebrare questa occasione è stata organizzata una festa all’ agriturismo Vecchio Borgo Inalbi, un bellissimo posto vicino all’Impruneta. A questa festa erano invitati tutti i nati nel ’75 dell’Impruneta e dintorni.
Abbiamo mangiato, brindato, bevuto, ballato, riso e rivissuto i nostri anni fino a notte inoltrata. Che emozioni!
Per me è stata una magnifica occasione per rivedere dopo tanti anni i miei compagni di scuola e della squadra di calcio locale per cui ho giocato alcuni anni.
È stata una serata nostalgica e indimenticabile!
De brievenbezorgster van Puglia
(La Portalettere, sinds juli 2025 in het Nederlands verschenen)
Door Francesca Giannone
Tegen de achtergrond van de zware oorlogsjaren en de drama’s van een kleine gemeenschap ontvouwt zich een aangrijpende roman vol moed, passie en onbreekbare familiebanden.
Een invoelende psychologische roman over een vrijgevochten jonge vrouw in een traditioneel Italiaans dorp, ten tijde van oorlog, het opkomende feminisme en vrouwenkiesrecht. In 1934 verhuist de Noord-Italiaanse Anna met haar gezin naar het geboortedorp van haar man Carlo in Puglia, Zuid-Italië. Anna valt op in het traditionele dorp door haar moderne gewoonten, zoals het dragen van een broek, haar nieuwsgierigheid en liefde voor lezen. Met steun van haar zwager Antonio, die haar begrijpt en heimelijk liefheeft, vecht Anna voor haar plaats in de gemeenschap. De band tussen de onafscheidelijke broers Carlo en Antonio staat op scherp omdat zij beiden van Anna houden. In een vlotte en meeslepende stijl geschreven.
Francesca Giannone (1982) is geboren in Lecce, Puglia. Ze won de Italiaanse boekhandelsprijs met haar debuutroman, La Portalettere. Het boek was twee jaar op rij de bestverkochte roman van Italië.
Ricetta: Orecchiette con Pomodori Freschi e Basilico!
Heb je ooit het echte Zuid-Italië willen proeven? Laat je dan meevoeren naar de zonovergoten straten van Bari, waar je de geur van vers gemaakte orecchiette niet kunt weerstaan.
Deze bijzondere pastasoort, in het Nederlands ‘oortjes”, is een ware delicatesse uit de regio Apulie. Gemaakt van de beste durumtarwe en langzaam gedroogd voor een intense smaakbeleving. Op mijn vakantie in Bari liep ik door een straat waar nonna’s (oma’s) de orecchiette voor hun deur met de hand maken en verkopen. Geen opgezette toeristische trekpleister, maar de locals komen er echt om de verse pasta in te kopen. Het straatje bevindt zich in Via Arco Basso.
Wat maar weinig mensen weten is dat er elk jaar in begin augustus in Puglia een groot feest rondom de orecchiette wordt gegeven (verschillende dagen). Hier kun je de lekkerste orrecchiette pasta proeven, en tegelijkertijd genieten van de traditionele dansen.
Ingrediënten voor een smaakexplosie:
500 gram Orecchiette pasta (bijv. De Cecco of vers van de traiteur)
1,5 kilo verse tomaten voor de saus
Enkele verse basilicumblaadjes
Een snufje zout
1 ui
1 teentje knoflook
Geraspte cacio ricotta of parmezaanse kaas (parmigiano)
Bereidingswijze:
Was de tomaten, en verwijder de zaadjes. Kook ze zachtjes in een pan met een beetje water. Na het koken laat je de tomaten afkoelen. Scheid de saus van de pulp met een roerzeef.
In een nieuwe pan fruit je de fijngesneden ui en geperste knoflook in een beetje olie, samen met een paar basilicumblaadjes. Voeg de verse tomatensaus toe en laat het geheel een half uur pruttelen.
Kook ondertussen de orecchiette in ruim gezouten water, tot ze beetgaar zijn. Meng de pasta met de rijke saus en werk af met geraspte kaas en verse basilicum. Buon appetito!
Een gerecht dat niet alleen je smaakpapillen verwent, maar je ook meeneemt naar de sfeervolle straten van Puglia. Perfect voor een nazomerse avond met vrienden of familie.
Proef en geniet!