Januari 2025 | editie 14
In deze nieuwsbrief:
(klik op een onderwerp om naar het artikel te gaan)
Voorwoord
Cari Soci,
Hoewel l’epifania reeds geruime tijd voorbij is, maak ik toch van de gelegenheid gebruik om u allen namens het bestuur een goed 2025 toe te wensen. Voor het tweede deel van dit seizoen hebben we weer interessante lezingen weten te boeken. De eerste lezing van dit kalenderjaar is reeds achter de rug, maar ik breng graag de komende lezingen onder uw aandacht. In februari is dat Rudi de Boer, die de Italiaanse film van Fellini tot Sorrentino bespreekt. Het Verhalenhuis sluit in die periode hierbij aan met de programmering van films van genoemde regisseurs:
- 23 februari de klassieker ‘La dolce vita’ en
- 8 maart ‘La grande bellezza’.
Kaarten zijn verkrijgbaar op de website www.verhalenhuishaarlem.nl
In maart komt Daniela Tasca, die we kennen van de lezing over Italiaanse ijsmakers. Zij laat ons kennismaken met een Haarlemse verzetsstrijder van Italiaanse afkomst. In april sluiten we het seizoen muzikaal af met mezzosopraan Erica Stapper. Voor die gelegenheid zullen we gebruik maken van de grote kerkzaal van het Verhalenhuis. Verderop in deze Notizie wordt u uitgebreider geïnformeerd over ons programma. We hopen u de komende maanden te mogen ontvangen in het Verhalenhuis.
Namens het bestuur,
Hans Wilmink
Even voorstellen

Mijn naam is Noël Minnes en ik maak sinds kort onderdeel uit van het bestuur. Op de ALV heb ik mijzelf al voorgesteld, nu dus in de nieuwsbrief. Mijn vrouw en ik volgen de lessen Italiaans sinds februari, nu dus bijna een jaar. Een jaar of 10 geleden hebben we al 1,5 jaar privéles gehad omdat we erg verknocht zijn aan Italië, vanwege de mooie taal, de cultuur, het eten en drinken en natuurlijk de mooie omgevingen (in willekeurige volgorde). We waren dan ook vaak te vinden in dit mooie land, op een citytrip of op zomervakantie met of zonder onze 5 kinderen. Er wonen er nu nog 2 thuis, dus lijkt het een stukje rustiger geworden. De lessen Italiaans komen ons nu heel goed uit omdat we een huis in Italië hebben gekocht, waardoor een extra woordje best handig is in gesprekken met een geometra, aannemer of buren. Omdat we allebei in het onderwijs werken, hebben (en nemen) we voldoende tijd om naar ons huis te gaan.
Saluti
Lezingen najaar 2024
Een terugblik
De lezingen vinden plaats in het Verhalenhuis, Van Egmondstraat 7 in Haarlem-noord, behalve de lezing in november, en ze beginnen om 20.00 uur.

12 september 2024
De Italiaanse prinses, door Willemijn van Dijk
Prinses Marianne, het jongste kind van koning Willem I, een nakomertje en zijn lieveling, trouwde met haar neef Albrecht van Pruisen. Het werd een ongelukkig huwelijk in het verre Pruisen, weg van haar broers. Verschillende venerische ziektes liep ze op en losse handjes had haar echtgenoot ook. Nadat ze haar huwelijkse plicht had vervuld en hem vijf kinderen had gegeven, waarvan er drie in leven bleven waaronder een zoon, kon ze voor drie weken naar Rome om te herstellen van een ‘zenuwziekte’. Haar jongste kind was pas een jaar oud en terug kwam ze voorlopig niet. Ze kocht er een villa en ontving er allerlei kunstenaars, waaronder J.P.Koelman voor wie ze een mecenas werd. Natuurlijk waren haar villa en tuin smaakvol ingericht met schilderijen en beelden.
Pas toen haar vader overleed, keerde ze terug voor de begrafenis en de verdeling van de erfenis. Er is een schilderij van ‘een onbekende heer’ die is afgebeeld in de tuin. Pas vele jaren later bleek dit de koetsier van haar vader te zijn, die met haar was teruggekomen uit Pruisen. Ze kregen een verhouding die duurde tot het eind van zijn leven en ze raakte zwanger. Dit was een grote schande. Ze besloot met haar koetsier een reis per boot naar het Heilige Land te maken en ze namen een pauze in een kleine plaats op Sicilië. Daar werd de kleine jongen geboren. Ze liet hem achter in een pleeggezin en vervolgde twee weken na de bevalling (!) de reis. Een jaar later haalde ze hem op en nam hem mee naar Nederland. In Voorburg leefde ze openlijk samen met haar minnaar en bastaardkind. Een aanval op de dynastie! In Pruisen was ze nu een ongewenst persoon. Na haar dood werd ze niet bijgezet in de grafkelder van de Oranjes, maar in het graf bij haar koetsier.
Willemijn van Dijk heeft haar verhaal in romanvorm verteld, het verhaal van het rusteloze leven van de Italiaanse prinses.
20 bezoekers

10 oktober 2024
Het leven van Mathilde,
Door Gregor Dijkhuis
Gregor Dijkhuis is directeur geweest van een middelbare school en heeft Engels gestudeerd. Hij noemt zichzelf amateurhistoricus en is een kenner van de hoge middeleeuwen. Hij heeft een aantal boeken geschreven en vertelt vanavond in Het Verhalenhuis over zijn boek
Het Leven van Mathilde dat in augustus dit jaar is uitgekomen. In Nederland kent niemand haar maar in Italië is ze een grootheid. Qua uiterlijk is haar gebit opmerkelijk gaaf en ze had rood haar en blauwe ogen.
Mathilde is een gravin. Haar leven staat in het teken van de strijd die zij moet voeren om de enorme nalatenschap veilig te stellen die haar voorouders hebben opgebouwd in Noord- en Midden-Italië. Ze was eind elfde eeuw de machtigste vrouw van Europa. Ze vecht zich los van haar echtgenoten.
Mathilde heeft geen broers en als vrouw mag je niet erven maar dat doet ze toch. Daarom trouwt ze met Godfried met de Bult. Hij is hertog van Lotharingen. Door het huwelijk krijg je een machtsgebied van Lotharingen en Toscane samen. Dat is groter dan menig koninkrijk in de Middeleeuwen. Mathilde is daar politiek dominant. Ze heeft een verstandshuwelijk met Godfried met de Bult voor nageslacht. Na de dood van haar eerste kind gaat ze er vandoor. Dat is zeer opmerkelijk voor die tijd.
Interessant is ook dat zij partij kiest in een grote machtsstrijd tussen de paus Gregorius VII en de keizer Hendrik IV (Duits). Tussen die twee woedt een oorlog, de investituurstrijd. Om een medestander te krijgen verbindt zij haar lot aan het lot van de paus. De paus wordt straalverliefd op haar. Ze hebben een innige verhouding. De gebochelde echtgenoot van Mathilde sterft een gruwelijke dood door een lans die door zijn anus wordt gestoken als hij op het gemak zit. Dit wordt de ‘Vlaardingse toiletmoord’ genoemd.
De paus en de keizer (die geëxcommuniceerd is) ontmoeten elkaar op Canossa, een burcht in de Apennijnen. De keizer vraagt haar een goed woordje voor hem te doen. Mathilde is gastvrouw en onderhandelaar bij die ontmoeting. Mathilde, een vrouw van meer dan 1000 jaar geleden hield zich staande in een mannenwereld. Ze heeft leren vechten met lans en zwaard. Ze was een boeiende, fascinerende, geëmancipeerde en kranige vrouw met ballen. De naam van Gregor heeft niets te maken met de naam van de paus. Hij vertelt heel geestig hoe het bij hem thuis is gegaan en hij aan deze naam komt. Ze hielden van Gregoriaanse orgelmuziek en daarom zou een zoon deze naam krijgen. Maar pas na vijf meisjes komt er een jongen en kan de naam Gregor (spreek uit Gregoor) eindelijk worden gebruikt.

Gregor maakt het verhaal spannend door bijzondere details te vertellen. In de gevechten waren Italianen enorm kleinzerig. Officieren en soldaten droegen witte pakjes en oh, ooh, ooh als er door een schrammetje een bloedspat op kwam. De houding van de Engelsen was daarentegen geheel anders. Zij droegen rode pakken en ook al bungelde er een arm naast je lichaam dan trok je je daar niets van aan en werd er gewoon doorgevochten.
Gregor presenteert zijn lezing op een cabareteske manier. Het was alsof we weer even in de schoolbanken zaten en luisterden naar een gedreven leraar die met verve zijn verhaal vertelt. Kortom een boeiende, plezierige avond.
Anja Wierts
24 bezoekers

21 november 2024 in het Kennemer Lyceum, in samenwerking met het Klassiek Verbond
De taal van Rome tussen fascisme en katholicisme: ideologieën van het Latijn in fascistisch Italië,
door Dr. N. Bettegazzi
In de glorietijd van het grote Romeinse Rijk werd er Latijn gesproken. En die glorietijd wilden de fascisten onder leiding van Mussolini terughalen. Volgens hem waren de Italianen de erfgenamen van Rome en van het Latijn. Latijn leren werd daarom een nationale plicht. Op de middelbare scholen moest het onderwezen worden op last van de regering. Zo werd het ook een selectiemiddel: alleen de slimsten konden dit. Zonder kennis van het Latijn kon je niet op de universiteit toegelaten worden. Latijn werd Nationaal Erfgoed. Er kwamen wereldkampioenschappen gedichten schrijven in het Latijn in verschillende landen. Het regime van Mussolini wilde de Romeinse tijd laten herleven. Dat is ook terug te zien in nieuwe classicistische gebouwen, zodat een imperiaal bewustzijn gekweekt werd. Keizerlijk moest het weer zijn!
Katholicisme werd ook gezien als nationaal erfgoed. En de kerk was altijd het bolwerk van de Latijnse taal geweest. De kerk was de bewaarder van de glorieuze tradities. Dit idee werd breed gedragen door politici, schrijvers en leraren. Italiaans, Romeins en christelijk werden verbonden door het Latijn. Een superieure vorm van beschaving. Op en in de nieuwe gebouwen kwamen verwijzingen naar teksten van Vergilius en Horatius, met zegevierende adelaars die naar Libië en Ethiopië vlogen en gekoloniseerd werden. Daarom is het Latijn nodig. Het werd bezongen in gedichten van Genovesi, zeer beroemd in Italië. De hechte relatie met de kerk werd in 1929 vastgelegd in het Verdrag van Lateranen. Vaticaanstad werd onafhankelijk en het rooms-katholicisme werd staatsgodsdienst. Mussolini hoopte daarmee sympathie te winnen en zijn invloed te vergroten met de kerk ‘aan zijn zijde’). Paus Pius XI was blij met Mussolini. Ook al vond Mussolini dat de kerk de staat moet gehoorzamen. Het Latijn is sacraal. Keizer en christendom konden niet zonder elkaar. De heerschappij van Augustus werd met die van Mussolini vergeleken. Mussolini zag zichzelf en het fascistische Italië graag vergeleken met de Romeinse tijd onder keizer Augustus.
Verslag gemaakt door Betty van der Vlist
26 bezoekers
19 december 2024
Natalia Ginzburg: Elk woord gewogen
door Ine Zantingh
Ine Zantingh leidde haar publiek door het leven en werk van Natalia Ginzburg. Ine Zantingh is al jaren docent Italiaans bij Dante en begeleidt tot groot genoegen van de deelnemers het caffè parlando. Ze vertelde in het Verhalenhuis over Natalia Ginzburg, een van de belangrijkste Italiaanse literaire schrijvers van de twintigste eeuw en een favoriet van Ine.
Natalia Ginzburg werd in 1916 in Palermo geboren als dochter van de beroemde joodse arts en professor Giuseppe Levi en zijn vrouw Lidia. Als jongste van de vijf Levi-kinderen groeide ze als nakomertje op in een rumoerig gezin. Vader Levi was afkomstig uit Triëst, moeder uit Milaan. Hun gesprekken werden gelardeerd door woorden uit hun dialecten. Vaders donderende stem beheerste het gezinsleven. Daarmee gaf hij zijn strenge oordeel over zijn kinderen, mensen die hij ontmoet had, familieleden, vrienden, over kunst, sport, vakanties, waarover niet. Natalia onthoudt alles en hoeft als ze gaat schrijven niets te verzinnen, ze put uit haar geheugen.
Ine Zantingh, van jongs af aan veellezer, zegt over zichzelf: ‘Ik houd me bezig met taal, ik houd van taal, misschien zou je zelfs kunnen zeggen: ik ben taal.’ Ze heeft Italiaans en Nederlands gestudeerd en is lange tijd lerares Nederlands geweest. Natalia Ginzburgs taalgebruik met de kenmerkende korte zinnen in combinatie met de verhalen intrigeerden haar. Wie was deze schrijfster, voor wie elk woord telde? ‘Bij een eerste kennismaking valt vooral de afwezigheid van grote emoties op in haar werk. Hoe komt het dat zij ons toch zo weet te raken?’

Veel van Ginzburgs werk is destijds in het Nederlands vertaald, maar na haar dood in 1991 raakte zij hier in de vergetelheid. Daar is sinds vorig jaar verandering in gekomen: toen verscheen er een goede nieuwe vertaling (door Jan van der Haar) van haar bekendste boek ‘Familielexicon’. Ze ontving hiervoor indertijd de Premio Strega, de belangrijkste Italiaanse literatuurprijs. Ook haar essaybundel ‘Nooit moet je me vragen’ is recent opnieuw vertaald. Het geheugen is haar instrument. Terugkijkend op haar jonge jaren beeldt ze een generatie uit. Met de beschrijvingen van haar leven, de mensen die bij de Levi’s over de vloer kwamen, het Italië van rond en na de Tweede Wereldoorlog, is ‘Familielexicon’ ook een geschiedenisboek over de opkomst en neergang van het Mussolini-fascisme in Italië. Zo wordt het op Italiaanse scholen vaak gebruikt. Veel beschrijvingen zijn vol humor, hoewel de familie Levi zware beproevingen te verduren kreeg. Natalia’s drie broers belandden wegens antifascistische agitatie in de gevangenis. In 1938 trouwde ze met Leone Ginzburg, een docent Russische literatuur en later ook een bekend schrijver, journalist en uitgever. Hij was bovendien een belangrijke antifascistisch politieke activist. Ze hadden twee zonen en een zwaar gehandicapte dochter, over wie Natalia niets vermeldt. Haar emoties spelen geen rol in ‘Familielexicon’ en haar persoon evenmin. We leren haar alleen kennen door haar beschrijvingen. Gedurende het bewind van Mussolini leefde het gezin als uitgestotenen drie jaar op het platteland van de Abruzzen. Het gelukkige huwelijk vond een einde toen Leone door Italiaanse fascisten aan de Duitsers werd uitgeleverd. In de staatsgevangenis van Rome werd hij, net 34 jaar, in 1944 door nazibeulen mishandeld en doodgemarteld. Natalia toont ook hier haar emoties niet. Als Leone in de gevangenis is verdwenen schrijft ze slechts: ‘Ik heb hem nooit meer gezien.’ In 1983 en 1987 werd Natalia Ginzburg voor de Italiaanse Communistische Partij in het parlement gekozen. Ze is altijd blijven schrijven en stierf in 1991 in Rome.
Na afloop van de lezing werden vragen gesteld en bleek Ine Zantingh veel Danteleden te hebben geïnspireerd om het werk van Natalia Ginzburg te gaan lezen, of om meer van haar te lezen.
Verslag gemaakt door Maja van Hoorn
24 bezoekers
Lezingen voorjaar 2025
Een blik vooruit
9 januari 2025
Het smaakt naar Italië

Marie Florence van Es vertelt over de rijke Italiaanse eetcultuur die -anders dan men buiten Italië soms wel lijkt te denken- veel meer inhoudt dan ‘spaghetti bolognese’ en pizza.
Italianen zijn in staat om van weinig ingrediënten iets bijzonders te maken. Zo’n beetje elke streek, stad of dorp gaat prat op eigen, soms eeuwenoude specialiteiten en lokale gerechten. De eetcultuur is grotendeels gebaseerd op streekproducten, waarvan sommige zo oud zijn dat de Romeinen of Etrusken ze al kenden. Veel van deze streekproducten hebben een speciaal Europees keurmerk dat hen tegen namaak beschermt. In haar boek ‘De Smaken van Italië’ verzamelde en beschreef Marie Florence honderden Italiaanse streekproducten, ingrediënten, lokale gerechten en bereidingswijzen. Daarbij dook ze ook in de geschiedenis en ontdekte tal van interessante weetjes. Wist u dat de in Calabria geteelde sukadecitroenen een belangrijke rol spelen in het Loofhuttenfeest? Of wat de band is tussen het eiland Røst in de Noorse Lofotenarchipel, stokvis en Veneto? Of dat Nutella zijn ontstaan min of meer heeft te danken aan Napoleon? U hoort het tijdens de lezing.
13 februari 2025
De Italiaanse film van Fellini tot Sorrentino
Door Rudi de Boer

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog lag Italië letterlijk en figuurlijk in puin. Een aantal regisseurs had de behoefte om die brute werkelijkheid aan de wereld te tonen. Op die manier werden zowel de schoonheid als de puinhopen van Italië getoond. Deze stroming wordt het Italiaans neorealisme genoemd. Roberto Rossellini was een van de vaandeldragers. Hij maakte films als ‘Roma Città Aperta’ (1945) en ‘Germania Zero Anno’ (1948). Daarnaast maakte Vittorio De Sica furore met ‘Ladri di Biciclette’ (1948) en ‘Umberto D ‘(1952). Het is niet mogelijk om het over Italiaanse cinema te hebben zonder Federico Fellini aan bod te laten komen. Denk aan beroemde films als ‘La Dolce Vita’ (1960) en ‘Otto e mezzo’ (1963). Maar Italië staat ook bekend om zijn genrefilms waarvan de spaghettiwestern gelijk in het oog springt. De laatste jaren wordt Paolo Sorrentino gezien als een van de grootste regietalenten. Hij wordt ook wel de nieuwe Fellini genoemd. ‘La Grande Belezza’ (2013) trok alleen in Nederland ruim 250.000 bezoekers.
Rudi de Boer
Rudi de Boer geeft overal in Nederland inleidingen, filmlezingen, filmlessen en filmcursussen. Daarnaast verzorgt hij nagesprekken bij diverse filmfestivals zoals het International Filmfestival Rotterdam en het Nederlands Filmfestival. Rudi houdt zowel van blockbusters, mooie oude Italiaanse filmklassiekers als van obscure Franse arthousefilms en absurdistische cultfilms: in elke film ziet hij wel iets waarover gefilosofeerd kan worden.
20 maart 2025
Angelo Agosti, een Italiaanse mug in het Haarlemse verzet
Door Daniela Tasca, Projectleider 1001 Italianen

Angelo Agosti?
Nooit van gehoord, zullen de meeste Haarlemmers antwoorden. Zijn verhaal is lang verborgen gebleven. Totdat zijn naam opduikt in een politieregister in het Archivio Centrale dello Stato in Rome. Bij de A van Agosti treft journaliste Daniela Tasca zijn bijzonder goed geconserveerde pasfoto en een paar velletjes geheime politierapporten. In Rome worden nog altijd dossiers bewaard van alle antifascisten die in en buiten Italië verbleven, zo ook van Agosti. Zijn foto intrigeert Tasca: lichte ogen, knap gezicht, een speelse lach. Alsof Agosti de kijker uitdaagt om in zijn dossier te speuren. Het luidt het begin van een zoektocht in.
De zoektocht brengt Daniela naar Haarlem. Tussen 1924 en 1943 heeft Agosti onafgebroken op verschillende adressen in de stad gewoond. Hij blijkt diep verankerd in de Haarlemse samenleving, ontdekken we o.a. aan de hand van twee dagboeken van Agosti’s hand. De dagboeken zijn via Stella Agosti, de dochter van Angelo, in handen van Tasca gekomen. De zoektocht van Daniela Tasca brengt het verzetsverhaal van Angelo Agosti naar boven.
Daniela Tasca
Daniela Tasca (Palermo, 1966) kwam in 1989 naar Nederland als Erasmus-studente en is gebleven. Ze is programmamaker en sinds 2010 projectleider van 1001 Italianen, een doorlopend project over de geschiedenis van de Italianen in Nederland. Ze is auteur van o.a. ‘De Spaghettiflat’, 2009) en ‘1001-Italianen, vijf eeuwen immigratie in de Nederlanden’ (2016). In 2023 maakte zij samen met collega Noemi Prent een podcast en een artikel over Angelo Agosti voor het Haarlems Dagblad in het kader van haar project Verborgen Verzet.
10 april 2025
Weesgegroet Maria
Door Erica Stapper (zang) en Maarten Hillenius (piano)

In deze Paastijd zal Erica Stapper, mezzosopraan, een presentatie houden waarin de figuur Maria, moeder van Jezus, centraal staat. Maria is van grote betekenis voor veel Italianen. Het gebed aan haar ofwel het Weesgegroet is op diverse manieren door veel verschillende Italiaanse componisten verklankt.
Begeleid door de pianist Maarten Hillenius aan de vleugel zal zij een aantal liederen en aria’s uit opera’s ten gehore brengen..
Italiaanse literatuur: Een nieuwe Dante activiteit.
We zijn gestart!
Nadat bij een inventarisatie (2023) interesse bleek te bestaan voor het onderwerp Italiaanse literatuur, zijn we hier eind november ook daadwerkelijk mee begonnen onder leiding van ‘onze’ Ine Zantingh.
En waar begin je dan? Bij de 19de eeuw? Bij de Promessi sposi van Manzoni? Ine besloot verder terug te gaan en startte op Sicilië met het ontstaan van het sonnet ( 4-4-volta-3-3), Giacomo da Lentini, eerste helft 13de eeuw. Oftewel, er ligt nog een lange tijdlijn voor ons.
Via de sonnetten kwamen we natuurlijk ’langs’ Dante en zijn Divina Commedia en eindigden we bij Petrarca en zijn sonnetten voor Laura.
De basis is gelegd, we kijken al uit naar de volgende avonden. En komen we in de geplande vijf avonden niet tot het bespreken van de recente literatuur, dan gaan we gewoon het volgende seizoen door, toch?
Elly Pronk
Caffè Parlando & Incontro Parlando
Al jaren is het Caffè parlando bij onze leden bekend. Maandelijks, 8x per jaar, ontmoeten we elkaar op de tweede dinsdag van de maand om 10:30 bij de Pasta Box in de Raadhuisstraat in Heemstede. Ine stelt vooraf een te bespreken (zonodig voor te bereiden) onderwerp voor en een inmiddels hechte groep van 10-15 leden babbelt erop los. Dit gebeurt in twee- of drietallen waarna we het laatste half uur centraal onze verhalen delen, dit soms met enige sturing door Ine, anders zitten we er ‘s middags nog.

Wat blijkt? We hebben er eerder al melding van gemaakt, het niveau van spreken, met al zijn fouten maar toch al redelijk vlot, schrikt af bij leden die zich willen oefenen maar dit tempo en niveau nog niet halen.
Hiervoor is de groep Incontro…parlando gestart. Deze ontmoetingen vinden plaats in de avond (ook op verzoek) bij Quel siciliano in de Grote Houtstraat. Daar richten Pari en Deborah, de gastheer en -vrouw, hun winkel om 19:00 in met statafels, we drinken een caffè en onder leiding van Gaia praten we over (ook vooraf aangegeven) onderwerpen. Deze groep is zijn draai aan het vinden
Na een korte evaluatie eind ‘24 zijn er inmiddels 4 nieuwe data gepland en zijn aandachtspunten in kaart gebracht.

Om alvast in de agenda te zetten:
- 6 februari
- 13 maart
- 17 april
- 5 juni
Beide groepen hebben een eigen groepsapp. Wil je mee gaan doen bij één van de groepen, laat dit weten, of loop een keer langs, dan voegen we je toe aan de deelnemers.
Elly Pronk
Dante-cursus van start in Amsterdam
Dante-cursus
In de periode januari – juni 2025 zal ik bij het Italiaans Cultureel Instituut in Amsterdam 10 lessen aanbieden over de eerste 10 Canti uit het Inferno. Ik hoop hiermee een meerjarig project te starten voor Dante-liefhebbers die graag het hele werk zouden willen lezen helemaal vanaf het begin. Deze lessen zijn fysiek te volgen. Zie de link hieronder:
Ik hoor graag of u interesse hebt voor de cursus. Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen hebben, dan kunt u mij telefonisch of per e-mail contacteren. Hieronder vindt u mijn gegevens:
Christian Kuiper
06-25128672
kuiper.christian@gmail.com
Cordiali Saluti,
Christian Kuiper
Carnevale
Carnaval in Italië: Van Venetië tot Viareggio

Carnaval in Italië is een van de meest kleurrijke en diverse vieringen van het jaar. Elke regio heeft zijn eigen unieke manier om het feest te vieren, met tradities die diep geworteld zijn in de lokale cultuur en geschiedenis. Hoewel Venetië de beroemdste carnavalsbestemming is, zijn er tal van andere steden die het carnaval op hun eigen manier tot leven brengen.
In Viareggio, een kuststad in Toscane, verandert de boulevard langs de zee in een levend spektakel van gigantische praalwagens, bedekt met satirische maskers en politieke grappen. Viareggio’s carnaval is beroemd om zijn indrukwekkende papier-maché wagens, die vaak een jaar in beslag nemen om te maken. De parade is een gigantisch feest van muziek, confetti en dans, en trekt duizenden bezoekers van over de hele wereld. De stad zelf, met haar charmante kustlijn en art-deco architectuur, biedt een schilderachtig decor voor dit levendige feest.
In Ivrea, een stad in het noordwesten van Italië, wordt carnaval op een heel andere manier gevierd, met de beroemde *Battaglia delle Arance* (de sinaasappeloorlog). Dit wilde festival is een van de meest unieke carnavalsvieringen in Italië, waarbij duizenden mensen in teams vechten door met sinaasappels naar elkaar te gooien. Het is een kleurrijke en ietwat chaotische aangelegenheid, maar het heeft diepe historische wortels die teruggaan naar de Middeleeuwen. De symboliek van de sinaasappels gaat over het verzet tegen tirannie en de strijd voor vrijheid.
In Napels viert men carnaval met een meer familiaire en vrolijke sfeer. De stad komt tot leven met traditionele maskers, straatoptredens en folklore, maar ook met de heerlijke Napolitaanse keuken die het carnaval op smaak brengt. Tussen de optochten door kun je genieten van lokale lekkernijen zoals *sfogliatella*, een zoet deeggebak, en de beroemde pizza margherita. Het carnaval in Napels is een feest voor de zintuigen, waarbij muziek, eten en dans samenkomen in de smalle straatjes van de stad.
En dan is er Acireale, gelegen aan de oostkust van Sicilië, waar carnaval zijn eigen unieke charme heeft. In deze stad, beroemd om zijn barokke architectuur, vinden kleurrijke parades plaats met zowel bloemen- als praalwagens. De *Carnevale di Acireale* wordt gekarakteriseerd door de kleurrijke bloemen die versierd zijn op de wagens, vaak in de vorm van gigantische bloemstukken en figuren die door de straten worden getrokken. Dit carnaval heeft een charmante, romantische sfeer, versterkt door de geur van citrusvruchten die uit de omliggende velden waait.
Of je nu door de betoverende straatjes van Venetië slentert, met sinaasappels gooit in Ivrea, of geniet van de bloemenparades in Acireale, carnaval in Italië is altijd een onvergetelijke ervaring. Het is een moment waarop de Italiaanse cultuur in al zijn diversiteit wordt gevierd, van de historische maskers in Venetië tot de vrolijke straatfeesten in Napels. Elke stad heeft zijn eigen manier om het feest te vieren, maar allemaal delen ze dezelfde passie voor kunst, traditie en het genieten van het leven. Carnaval 2025 vindt plaats tussen 22 februari en 5 maart, dus als je in de buurt bent ……. Tanto divertimento!
Ricetta: Mezze penne con salsa profumata
Preparazione: 30 minuti
Cottura: 20 minuti

Dosi per 4 persone:
320 g di mezze penne, un peperone rosso, un peperone giallo,un peperone verde, 2 spicchi d’aglio, un cucchiaio di concentrato di pomodoro, 3 rametti di maggiorana, 2,5 dl di brodo vegetale, 30 g di pecorino fiore sardo, olio extravergine d’oliva, sale e pepe.
Lavate i peperoni rimasti, asciugateli, privateli del picciolo, dei semi e dei filamenti e tagliate la polpa a dadini piccolissimi. Cuocete la pasta in abbondante acqua salata, scolatela al dente e passatela per qualche istante sotto l’acqua corrente, mettetela nella terrina con la crema di peperone e mescolate. Cospargete con i peperoni a dadini e le foglie di maggiorana rimaste, pepate e servite.

- Disponete il peperone rosso in un cestello per la cottura a vapore, sistematelo su una pentola di acqua bollente e fatelo cuocere per 15 minuti, fina a quando la pelle comincia a staccarsi dalla polpa. Toglietelo dal fuoco, lasciatelo intiepidire, spellatelo, eliminate i semi e i filamenti e riducete la polpa a tocchetti.
- Sbucciate l’aglio, fatelo rosolare in una padella con 4 cucchiai di olio, unite il peperone rosso, il concentrato di pomodoro diluito nel brodo caldo e le foglioline di un rametto di maggiorana. Mescolate, coprite e cuocete per 10 minuti su fiamma bassa. Togliete dal fuoco, lasciate intiepidire la salsa, poi frullatela con il pecorino a tocchetti in modo da ottenere una crema fluida. Trasferitela in una terrina e tenetela da parte.
- Lavate i peperoni rimasti, asciugateli, privateli del picciolo, dei semi e dei filamenti e tagliate la polpa a dadini piccolissimi. Cuocete la pasta in abbondante acqua salata, scolatela al dente e passatela per qualche istante sotto l’acqua corrente, mettetela nella terrina con la crema di peperone e mescolate. Cospargete con i peperoni a dadini e le foglie di maggiorana rimaste, pepate e servite.
Dieci proverbi italiani

1. Dare perle ai porci
‘Parels voor de zwijnen gooien’
2. L’erba del vicino è sempre più verde
Het gras is altijd groener bij de buren/aan de overkant‘

3. Non è tutto oro ciò che luccica
‘Het is niet altijd goud wat er blinkt’
4. A caval donato non si guarda in bocca
‘Een gegeven paard niet in de bek kijken’

5. Quando il gatto non c’è, i topi ballano
‘Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel’
6. Molto fumo, poco arrosto
‘Veel rook, weinig gebraad’
Bij ons bekend als: ‘Veel geblaat, weinig wol’.

7. Salvare capra e cavoli
‘De kool en de geit sparen’

8. Ogni scarrafone è bello a mamma sua
‘Elke kakkerlak is mooi in de ogen van zijn eigen mama.
Bij ons bekend als: ‘Eigen kind, schoon kind’
9. Non vendere la pelle dell’orso prima di averlo ucciso
‘Het vel van de beer niet verkopen voordat hij geschoten is’

10. Il lupo perde il pelo ma non il vizio
‘De wolf verliest zijn haren, maar niet zijn streken.
Bij ons: ‘De vos’
Italiaanse leesboeken voor elk niveau
Op de website www.practicumeducatief.nl is een groot scala aan leesboeken te vinden, van niveau A1 tot en met C2. De meeste boekjes hebben tevens een audio CD, en aanvullende informatie over het onderwerp. In de tekst zijn verklarende voetnoten en oefeningen opgenomen, zodat tekstbegrip en grammatica behandeld worden.
Deze website heeft een ruime keuze, en indien je je boek niet vindt, kunnen ze je wellicht helpen om het boek te bestellen. Veel leesplezier!

La collana longbarda: een origineel detectiveverhaal laat zien hoe een rustig verblijf in Italië een spannend avontuur kan worden. Dat is wat er gebeurt met Anna, een Duitse student die naar Bergamo is gegaan om haar Italiaans te verbeteren. Op een dag ontdekt ze in haar kamer het dagboek van Louise, een vorige huurster. Terwijl ze er doorheen bladert, ontdekt zij een pagina die ze diep verontrustend vindt … Anna gaat op zoek naar het mysterie met de hulp van een vriend. Dit leesboekje op A2 niveau telt 64 pagina’s en is voorzien van zeer fraaie illustraties. Het wordt geleverd met een audio-cd.
Giallo al Grand Hotel du Lac: Dankzij Uncle Giorgio, een zeer beroemde chef-kok, heeft Carolina de hele zomer de kans om in het Grand Hotel du Lac aan het Comomeer te werken. Hier ontmoet het meisje veel interessante mensen en ontdekt wat er echt achter de façade van dit luxe hotel verborgen is. Alles lijkt perfect totdat een reeks onplezierige ongelukken de rust in het hotel verstoort en Carolina’s leven in gevaar brengt.
La ricetta segreta: Enrico keert terug naar zijn huis in de bergen van Trentino Alto Adige. Hij kan niet wachten om zijn oude vriend, meneer Barbarano, een gepensioneerde apotheker, te zien. Zijn vriend is er niet meer en Enrico ontdekt dat hij gekidnapt is. Wie heeft het gedaan en waarom? Met de hulp van Camilla onderzoekt Enrico … Een verhaal vol wendingen.
La vicina di casa: Valentina is een jonge schrijver die rust en stilte zoekt om haar nieuwe roman af te maken. Wanneer ze zich vestigt in Valle Maira in Piemonte, helpt de schoonheid van het landschap en de vriendelijkheid van de mensen haar om innerlijke rust te vinden die ze al lange tijd niet had gevoeld.
De enige persoon die deze vrede verstoort, is de mysterieuze Mr Bianchi, de buurman van Valentina. Wat verbergt dit boosaardige personage?
Leesboeken niveau B1

Scoprire l’Italia… con una caccia al tesoro
Ontdek Italië samen met de Amerikaanse student Mark die meedoet aan een speurtocht en daarbij verrassende ontdekkingen doet. Een leesboekje op B1 niveau met 112 prachtig geïllustreerde pagina’s en voorzien van een audio-cd.
Storia d’amore
Een rijk meisje moet voor de tweede keer in haar leven kiezen tussen liefde en geld. Gaat de liefde het dit keer wel winnen? Dat lees je in dit originele liefdesverhaal met 96 pagina’s, mooi geïllustreerd en voorzien van audio-cd.
Veleno a colazione
Anna ontdekt stukje bij beetje waarom een dure Milanese arts in een klein pension terechtkwam en juist daar een zijn einde kwam. Dit prachtig geïllustreerde detectiveverhaal op B1 niveau bevat 64 pagina’s en is inclusief audio-cd.
Amore per la tua Cucina
Italiaanse Easy Reader met twee verhalen op A2/B1 niveau. Het eerste verhaal gaat over eten, liefde en ambitie. Het tweede is een origineel liefdesverhaal waar voedsel ook een belangrijke rol in speelt.
Tentoonstellingen
In het Istituto Italiano di Cultura di Amsterdam zijn regelmatig tentoonstellingen te zien die natuurlijk een connectie hebben met Italië. Zij zijn vrij toegankelijk voor Dante-leden.
Het adres is Keizersgracht 564 in Amsterdam.
Website: https://iicamsterdam.esteri.it/